Topuk Dikeni ve Tedavisi

Topuk Dikeni Nedir?

Ayak tabanı altından geçen ve topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayan yapıya plantar fasya denir. Bu kalın doku bandının zedelenmesi nedeniyle oluşan tabloya da plantar fasiitis adı verilir. Şayet kişide plantar fasya zedelenmiş ve tedavi uygulanmamışsa, kas kirişlerinin topuğa bağlandığı bu bölgede kalsiyum tortusu birikecektir. Zaman içinde düz röntgen filmlerinde de görülebilen bu çıkıntıya topuk dikeni denmektedir.
Normal koşullar altında plantar bant şok emici bir kemer gibi davranır ve ayağı destekler. Bu bantta meydana gelebilecek gerginlik ve stresin büyük olması küçük yırtıkların gelişmesine neden olacaktır.

Topuk Dikeni Neden Olur?

Plantar fasyanın kronik olarak gerilmesi, tekrar eder tarzda mikro travmalar, inflamasyon ve rüptürlerin gelişmesi sonucunda ayak taban bandında zedelenme meydana gelecektir. Zaman içinde bu bölgede kalsiyum birikimi olabilir. Plantar fasya topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayan bir bağ dokusu şerididir. Bu fasyanın topuk tarafındaki kısmında, kalsiyum birikimi sonucu topuk dikeni meydana gelebilir.

Topuk Dikeninde Risk Faktörleri

Kesin nedeni bilinmeyen topuk dikeninde bazı faktörler bu hastalığın görülme sıklığını artırır. Daha çok 40- 60 yaşlarında görülen bir rahatsızlıktır.

Bazı egzersiz türleri, özellikle sert yüzeylerde tempolu yürüyüş ve koşu,
Maraton benzeri uzun mesafeli koşular,
Bale ve aerobik dans,
Fazla kilolu olmak,
Ayak yapısına uymayan sağlıksız ayakkabı giymek,
Sürekli ayakta durmayı gerektiren meslek sahiplerinde.

Topuk Dikeni Belirtileri Nelerdir ?

Topuk dikeni genellikle belirti vermez. En sık görülen şikayetler, aralıklı ya da devamlı olan ağrıdır. Genel olarak ağrının nedeni topuk dikeni değil, bununla ilişkili olan plantar fasyada görülen yumuşak doku travmasıdır.

Birçok hasta sabah kalkıldığında ilk atılan birkaç adım sonrasında bıçak saplanması tarzında veya iğne batması şeklindeki ağrı şikayetinden yakınır. Ağrı daha sonra rahatsız edici bir acıya dönüşebilir. Ağrı uzun süren hareketsizlik sonrasında da aniden ortaya çıkabilir. Uzun süre ayakta kalmak ile veya oturduktan sonra tekrar ayağa kalkmak ile ağrı tetiklenebilir. İlave olarak topuk altında çıplak gözle görülebilen kemik benzeri çıkıntı görülebilir. Etkilenen bölgede şişlik ve ısı artışı saptanabilir.

Topuk Dikeni Nasıl Teşhis edilir?

Genellikle tıbbi öykü ve fizik muayene ile teşhis konur. Radyolojik olarak topuk kemiğinde, öne doğru çıkıntı yapan kemiksi doku varsa tanı konabilir. Genellikle hastanın hikayesi bizi yönlendirecektir. Kesin bir fizik muayene bulgusu olmayan topuk dikeninde, eğer topukta kalsiyum birikimi olmamışsa, röntgen filminde de herhangi bir bulgu saptanamayacaktır.

Topuk Dikeninde Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Tedavideki amaç ;

Ayağa binen basıncı azaltmak,
Ağrı ve inflamasyonu kontrol altına almak,
İstirahat ile doku iyileşmesini teşvik etmek,
Yumuşak dokuların esnekliğini arttırmak şeklindedir.

Tedavi şekilleri;

İstirahat; ayağa binen yükü azaltacak, doku tamiri için zaman kazandıracaktır.
Buz uygulaması; günde iki kez ağrılı bölgeye 20’şer dakikalık buz kompresi uygulanması, şikayetleri azaltabilir.
Antienflamatuar ilaçlar ve ağrı kesiciler,
ESWT Tedavisi,
Germe egzersizleri ve Fizyoterapi; baldır bölgesindeki kas ve bağların uzatılması amacıyla bu bölgedeki kaslara germe egzersizleri ile fizyoterapi uygulanabilir.
Ortez kullanımı; şok emici tabanlıklı ayakkabılar, uygun topuk pedi gibi ortopedik cihazlar kullanılabilir. Ayak özel bir pozisyonda olacak şekilde bantlanabilir. Bu amaçla gece ateli kullanılabilir.
Darbe emici, ayaktaki basıncı hafifletmeye yönelik spor ayakkabıları giymek, özel tabanlık kullanmak önemlidir.

Çoğu olguda bu tedavi yöntemleri yeterlidir ve %90’ın üzerinde bir iyileşme gözlenir. Bu hastalarda steroid enjeksiyonu uygulanmaz.