Kifoz (Kamburluk) ve Tedavisi
ERİŞKİN KİFOZU (KAMBURLUK)
Doğumdan yaşlılığa kadar omuganın sagital (yandan) dizilimi sürekli değişim içindedir. Doğum esnasında ense bölgesinden kuyruk sokumuna kadar olan tüm omurga, öne doğru eğik durumundayken, ayakta dik durmaya başlamakla beraber, ilk önce bel bölgesinde öne doğru C şekli, ardından sırt bölgesinde ters C şekli oluşmaya başlar. Devamında boyun, sırt, bel ve leğen kemiği olmak üzere birbirini izleyen dört adet ters eğrilik meydana gelir.
Erişkin Kifozu Nedir?
Kamburluk adı da verilen erişkin kifozu, sırt bölgesinde omurganın öne doğru eğilmesinde artış meydana gelmesidir. Sırt bölgesinde bulunan omurlarda oluşan açılanma, sınırların üzerine çıkmıştır.
Rahat pozisyonda yandan çekilen grafilerde normalde T5 (sırt 5.inci omur) üst uç plağı ile T12 (sırt 12.inci omur) alt uç plağı arasındaki Cobb açı ölçümü 10 – 40 derecedir. Bu açının 40 dereceden fazla olması kifoz olarak adlandırılır. Yani sırttaki eğrilik normalden daha fazladır. Çeşitli nedenlere bağlı olarak görülse de en iyi bilinen şekli daha çok genç yaşlarda (12-15 yaş) ortaya çıkan ve yapısal olan Scheuermann kifozudur. Nedeni tam olarak bilinmemektedir.
Yeterli egzersiz yapılmaması, kötü ve yanlış duruş şekilleri kifoz oluşmasına zemin hazırlayabilmektedir. Bazı kişiler daha dik dururken, bazı kişiler ise daha kambur durmaktadır. Bunun en önemli nedeni ise sıklıkla pozisyonel kifoz da dediğimiz yanıltıcı kamburluktur.
Fizyolojik olarak normal kabul edilen açılanma aralığının, geniş bir aralık göstermesi (10-40 derece arasındadır) ve kişisel, pozisyonel farklılıkların olabilmesi çeşitli yanılgılara neden olabilmektedir. Örneğin 35 derece kifozu olan bir kişinin kamburluğu, kötü duruşuna bağlı olarak 55 dereceye kadar çıkabilmektedir. Buna pozisyonel (postural) kamburluk denmektedir. Genellikle ailelerin çocuklarında gördükleri kamburluk çeşidi de bu şekildedir. Bu fizyolojik sınırlar içerisindeki duruma hiperkifoz da denebilir. Pozisyonel kamburlukta sırtta gözlenen şişkinlik hasta ayaktayken kaybolurken bunlarda omurgada şekil bozukluğu da görülmemektedir.
Kifoz Neden Olur?
Genetik olarak da gelişebilen kifozun bilinen sebepleri;
- Omurganın dış etkenlerle dejenerasyona uğraması
- Osteoporoz nedeniyle gelişen dejeneratif disk hastalıkları
- Kaza veya herhangi bir travma sonucu oluşan kırıklar
- Doğumsal gelişen anormalliklere bağlı olarak (miyelomeningosel gibi)
- Omurga çevresindeki dokularda inflamasyon ve enfeksiyon
- Tbc gibi omurganın primer enfeksiyonları
- Nöromusküler hastalıklar
- Omurgayı etkileyen tümörler
Erişkin Kifozunun Belirtileri Nelerdir?
En net belirti öne doğru olan eğikliktir. Kifoz, omuzların yuvarlak olması ve kamburluk dışında genellikle ağrı gibi belirtilere sebep olmaz. Genel belirtiler;
- Sırt ve omuzda sertlik ve ağrı
- Bacaklarda sürekli olarak uyuşma ve zayıflama
- Kaslarda aşırı yorgunluk hissi
- Duruş bozuklukları, dik durmada güçlük çekmek
- Nefes darlığı ve solunum güçlüğü
- Omurgada aşırı duyarlılık
Erişkin Kifozu Nasıl Teşhis Edilir?
Ailelerin yapabilecekleri basit bir test, olayın ciddiyeti hakkında fikir verebilir. Çocuğunuza dik dur dediğinizde mevcut kamburluğu belirgin olarak düzeliyorsa, bu büyük olasılıkla pozisyonel kamburluktur. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, kamburluğun hangi noktadan düzeldiğidir. Eğer en çıkıntılı noktadan düzelme oluyorsa problem yoktur. Böyle değilse profesyonel yardım alınmalıdır. Kifoz hastasına yandan bakıldığında ise baş vücuda göre daha önde izlenir.
Erişkin kifozu tanısında genellikle şikayet ve belirtiler çarpıcı şekilde ortadadır. Radyolojik testlerle kifoz eğrilik açısı hesaplanır. İleri seviyede kifozu olanlarda akciğer fonksiyon testleri de mutlak suretle yapılmalıdır. Hastada kifozun yarattığı baskı nedeniyle farklı şikayetler mevcutsa ( idrar/dışkı kaçırma vb), mutlaka MR gibi daha ayrıntılı testler uygulanmalıdır.
Kamburluk Önlenebilir Mi?
Kamburluğun en sık nedeni kötü duruştur. Bu nedenle altta yatan farklı bir rahatsızlık yoksa, kifoz egzersizi denen birtakım egzersizlerle bireylere yardımcı olunmalıdır. Egzersizler ile karın, göğüs, bacak ve omurga çevresi kaslarının güçlendirilmesi kamburluğu normal sınırlar içine çekecektir.
Erişkin Kifozu Tedavi Edilebilir Mi?
Her insanda az da olsa belli oranlarda eğrilik vardır. Bu duruma hiperkifoz da denebilir. Önemli olan saptanan kifoz derecesidir. Ölçümler sonucu 50 -55 derecelere kadar olan kifozlar da düzenli egzersiz, doğru duruş ve doğru duruş teknikleri uygulaması ile belirgin düzelmeler gözlenebilir. Kifoz derecesi 50 -70 derece arasında ise ilaveten kifoz korsesi tavsiye edilir. Daha ileri vakalarda cerrahi konsültasyon alınmalıdır.
Çok ileri olmayan kamburluk genellikle bel kaslarının zayıflamasıyla ortaya çıkar. Bu kişilerde kifoz egzersizleri uygulanmalı, özellikle ters mekiği de içeren birtakım fizik tedavi egzersizleri profesyoneller eşliğinde uygulanmalıdır. Kamburluk korsesi yine hekim kontrolünde ve belli endikasyonlar dahilinde kullanılmalıdır. Korsenin daha çok hastanın ayakta durduğu ve çalıştığı zamanlarda kullanılması tavsiye edilmektedir.